Zmiana nazwiska dziecka to decyzja, którą podejmują co do zasady oboje rodzice. Ustawodawca włączył do procesu decyzyjnego jedynie dzieci, które ukończyły 13. rok życia. Gdy ojciec nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej w zakresie współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, a dziecko nosi nazwisko ojca biologicznego, do zmiany konieczna jest jego zgoda. Gdy brak jest zgody drugiego z rodziców na zmianę nazwiska, matka powinna wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka.
Zmiana nazwiska dziecka a zgoda ojca przy ograniczonych prawach
Zgoda ojca dziecka na zmianę nazwiska dziecka nie będzie wymagana w przypadku, gdy jego władza została ograniczona w tym zakresie, tj. w zakresie współdecydowania o nazwisku dziecka. Jeżeli ma on prawo decydować o istotnych sprawach dziecka, a sąd nie ograniczył praw rodzicielskich ojcu w tym zakresie, zgoda drugiego rodzica jest w tym przypadku potrzebna.
Zmiana nazwiska bez zgody drugiego rodzica jest możliwa poprzez wystąpienie z wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka na drogę sądową. Wówczas zgoda sądu opiekuńczego zastępuje zgodę drugiego z rodziców.
Kiedy zgoda drugiego rodzica na zmianę nazwiska dziecka nie jest wymagana?
Zgoda ojca na zmianę nazwiska nie jest wymagana, gdy:
- ma on ograniczoną władzę rodzicielską w zakresie współdecydowania o istotnych sprawach dziecka tj. o jego nazwisku;
- sąd opiekuńczy wyraził na to zgodę, uznając, że leże to w najszerzej ujętym interesie dziecka;
- jest on pozbawiony władzy rodzicielskiej;
- nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych – przykładowo został całkowicie ubezwłasnowolniony;
- nie żyje.
Jak zmienić nazwisko dziecku, w przypadku braku zgody ojca?
Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o zmianie imienia i nazwiska, w przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami, każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na taką zmianę. Zgoda sądu opiekuńczego na zmianę nazwiska zastępuje wówczas zgodę drugiego rodzica. Postanowienie sądu opiekuńczego jest bowiem wiążące.
🤓 O zasadach zmiany nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma i skutkach tej decyzji pisałam już w artykule 👉👉 „Zmiana nazwiska dziecka na nazwisko ojczyma a alimenty” 💸
Wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka w przypadku braku zgody na zmianę nazwiska dziecka
Wniosek złożony do sądu opiekuńczego o zgodę na zmianę nazwiska dziecka w razie braku porozumienia pomiędzy rodzicami musi zostać uzasadniony. Choć ustawodawca nie wskazuje wprost jakie okoliczności mogą leżeć u podstaw pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez sąd, na podstawie praktyki adwokata można tu wymienić m.in.:
- potrzebę asymilacji dziecka z nową sytuacją po rozstaniu rodziców;
- uniknięcie wyśmiewania z powodu innego nazwiska niż matki;
- brak kontaktów ze strony ojca lub niewywiązywania się przez niego z innych obowiązków np. alimentacyjnych.
W tym wypadku, sąd bierze pod uwagę dobro dziecka, a nie interesy rodziców.
Ograniczenie praw rodzicielskich ojcu a pozbawienie władzy rodzicielskiej
Zgodnie z prawem rodzinnym, ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest tym samym co jej pozbawienie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 19 grudnia 2019 roku, sygn. akt: II SA/Go 701/19 podniósł, iż „ograniczenie władzy rodzicielskiej nie może iść tak daleko, aby stało się równoznaczne z jej pozbawieniem, nie ma ono bowiem charakteru penalnego”. Nie można tym samym skutków pozbawienia władzy rozciągać na sytuację, gdy ojciec jest w jej sprawowaniu jedynie ograniczany.
Przykład – Zmiana nazwiska dziecka bez zgody drugiego rodzica:
Pani Anna i pan Jan po piętnastu latach małżeństwa zdecydowali się na rozwód. Ich wspólne dzieci zamieszkały z matką, która otrzymała propozycję pracy w innym mieście. W toku postępowania rozwodowego, sąd ze względów praktycznych, ograniczył władzę rodzicielską panu Janowi, ale nie w zakresie współdecydowania o istotnych sprawach dzieci. Po miesiącu od uprawomocnienia się wyroku Pani Anna postanowiła, iż chce wrócić do noszonego nazwiska panieńskiego. W tej sytuacji, Pan Jan jako biologiczny ojciec, mimo ograniczonej władzy, musi wyrazić zgodę na zmianę nazwiska dzieci. Biorąc pod uwagę fakt, że brak było jego zgody na zmianę nazwiska, matka dziecka wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka uzasadniając go brakiem kontaktu i zainteresowania ojca życiem dzieci.
Jak wyrazić zgodę na zmianę nazwiska dziecka?
Ustawodawca określił szczegółowo, w jaki sposób rodzic może wyrazić zgodę na zmianę nazwiska dziecka. Może on ją wyrazić:
- osobiście do protokołu przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą;
- na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z podpisem własnoręcznym, poświadczonym za zgodność u notariusza;
- na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, opatrzonym podpisem kwalifikowanym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Jeśli sprawa dotyczy osób, które mieszkają poza granicami kraju, zgoda na zmianę nazwiska dziecka może zostać wyrażona za pośrednictwem konsula Rzeczpospolitej Polskiej.
Marlena Słupińska-Strysik
Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca – Podsumowanie
✔️ Co do zasady, zmiana nazwiska małoletniego jest możliwa, jeśli drugi z rodziców wyraził na to zgodę. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska małoletni ukończył 13 lat, konieczne jest także wyrażenie zgody przez dziecko.
✔️ Powodów chęci zmiany nazwiska dziecku, które nosi nazwisko ojca może być wiele. W praktyce uzasadnione jest to najczęściej rozstaniem rodziców i zawarciem nowego związku małżeńskiego.
✔️ Zmiana nazwiska dziecka w trybie administracyjnym może nastąpić na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska. Zgodnie z art. 8 § 2 ww. ustawy: „zmiana nazwiska lub nazwiska rodowego jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci”. Warunkiem takiej zmiany jest jednak wyrażenie zgody przez drugiego rodzica.
✔️ Jeżeli potrzebujesz pomocy adwokata w sprawie zmiany nazwiska, w tym w sporządzeniu wniosku o zmianę nazwiska, czy też widzisz przeszkody do zmiany nazwiska dziecka, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Adwokacką w Poznaniu. Posiadamy oddziały także w: Wolsztynie, Świeciu i Nowym Tomyślu.
Źródło:
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
