Dziecko pełnoletnie może nadal zamieszkiwać z rodzicami w domu rodzinnym. Nałożone są na niego jednak pewne prawa i obowiązki.
Prawa pełnoletniego dziecka zamieszkującego wspólnie z rodzicami
Pełnoletnie dziecko, zamieszkujące w domu rodzinnym, posiada także szereg praw, które wynikają wprost z Konstytucji RP oraz innych aktów prawnych. Wśród nich wymienić należy m.in. przysługujące względem dziecka prawo do:
- wolności wyznawanej wiary i sumienia;
- życia prywatnego;
- decydowania o życiu osobistym;
- tajemnicy korespondencji;
- wyrażania swoich poglądów;
- funkcjonowania bez przemocy fizycznej, psychicznej, poniżania.
Prawo do mieszkania w domu rodzinnym a obowiązek utrzymania
Nie ma wprost określonych przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przesłanek prawnych, które jako granicę wspólnego zamieszkiwania z rodzicami wyznaczały by osiągnięcie przez dziecko pełnoletności. Nie ma więc przeciwwskazań, aby dziecko, które ukończyło 18 lat mieszkało w domu rodzinnym, tym bardziej że w tym czasie najczęściej podejmuje ono jeszcze naukę. Jego możliwości samodzielnego utrzymania są zatem mocno ograniczone.
Z prawem do mieszkania dziecka w domu rodzinnym ustawodawca wiąże jednak obowiązek „przyczyniania się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny”, o którym stanowi art. 91 § 1 KRO. Dotyczy to sytuacji, gdy dziecko dysponuje dochodami z własnej pracy, przy czym nie ma tu znaczenia podstawa prawna świadczenia pracy. Dochody mogą pochodzić zatem zarówno z:
- umowy o pracę,
- dzieło,
- zlecenia,
- prowadzenia działalności gospodarczej.
Obowiązek pomocy ze strony dorosłego syna lub córki w utrzymaniu mieszkania
Pełnoletnie dziecko, które zamieszkuje w domu rodzinnym, ale pozostaje na utrzymaniu rodziców, także ma pewne obowiązki względem nich. Gdy nie jest w stanie przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania, zobowiązane jest do pomagania we wspólnym gospodarstwie. Chodzi tu o całą grupę obowiązków domowych, które powinny być dostosowane do wieku i możliwości dziecka, uwzględniając przy tym jego prawo do nauki, ale i czasu wolnego. Przez gospodarstwo domowe rozumieć należy gospodarstwo rolne rodziców, jak również prowadzone przez nich gospodarstwo przemysłowe lub rzemieślnicze.
⚖️ Orzecznictwo
Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 10 grudnia 2020 roku, sygn. akt: III AUa 327/20, pomoc dzieci w gospodarstwie, jaką zwyczajowo świadczą one na wsi, wypełniając obowiązek pomocy we wspólnym gospodarstwie, nie jest uznawana za pracę w gospodarstwie. Podobnie zatem jak każda pomoc w gospodarstwie domowym, powinna być co do zasady bezinteresowna i nieodpłatna.
Obowiązki małoletnich względem rodziców a prawo do lokalu
Ustawodawca nie ograniczył obowiązku pomocy w utrzymaniu rodziny wyłącznie do dziecka pełnoletniego, należy jednak pamiętać, że w praktyce praca zarobkowa małoletnich jest rzadziej spotykana. W przypadku małoletniego trzeba pamiętać m.in. o granicach określonych w kodeksie pracy i zatrudnianiu młodocianych pracowników.
💡Przykład:
Dwudziestoletni Michał studiuje i nadal mieszka z rodzicami, siostrą i dziadkami w domu rodzinnym, zajmując własny osobny pokój. Kiedy rozpoczął studia, postanowił podjąć pracę – w piątki i weekendy pracuje jako barman w lokalnym pubie. Ponieważ rodzina jest dość liczna, Michał pomaga w utrzymaniu domu, dokładając się do czynszu. Wynika to nie tylko z jego chęci pomocy, ale też relacji rodzinnych i obowiązku określonego w art. 91 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Obowiązek pomocy w domu a obowiązek alimentacyjny względem rodziców
Obowiązki dziecka, także tego pełnoletniego zamieszkującego z rodzicami określone w art. 91 KRO, nie są tożsame z obowiązkiem alimentacyjnym względem rodziców.
Choć niekiedy w praktyce tak rozumiana jest właśnie konieczność pomocy w utrzymaniu rodziny, to jednak trzeba pamiętać, że rodzice mogą ubiegać się o alimenty od dziecka wyłącznie w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy znajdują się w tzw. niedostatku.
🤓 Szczegółowo o alimentach dla rodziców pisałam już w artykule 👉👉 „Alimenty dla rodziców – kiedy się należą i ile wynoszą?”.
Marlena Słupińska-Strysik
Czy można wyrzucić dorosłe dziecko z domu? – pomoc prawna Poznań
✔️ Rodzice nie mogą wyrzucić pełnoletniego dziecka z domu. Konieczne jest wypowiedzenie umowy użyczenia, a nadto wystąpienie do sądu z pozwem o eksmisję.
✔️ Ponieważ przepis dotyczący pokrywania kosztów stanowi wprost o rodzinie, trzeba podkreślić, że dziecko ma pomagać nie tylko zamieszkującym z nim rodzicom, ale też dziadkom lub rodzeństwu. Nie ma także znaczenia czy rodzice pozostają w związku małżeńskim, czy też nie.
✔️ Jak podkreśla się w doktrynie i piśmiennictwie, bez wpływu na obowiązek utrzymania pozostaje władza rodzicielska. Decydujące znaczenie ma zatem wyłącznie wspólne mieszkanie z rodzicami.
✔️Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące sporządzenia pisma zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, pozwu o eksmisję i późniejszej rozprawy w sali sądowej, czy też w kwestii ,,wyrzucenia” pełnoletniego dziecka z domu, zapraszamy do konsultacji w oddziale kancelarii w Poznaniu, Wolsztynie, Świeciu lub Nowym Tomyśl. Udzielamy także porad prawnych online lub telefonicznie.
Źródło:
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
