Rozwód to poważny krok zmierzający do definitywnego zakończenia małżeństwa. Małżonkowie, którzy nie są zdecydowani na jego ostateczne rozwiązanie mają jeszcze do wyboru możliwość orzeczenia separacji. O tym co daje separacja przed rozwodem dowiesz się z niniejszego artykułu.
Kiedy można żądać orzeczenia separacji przez sąd?
Na początku istotne jest ustalenie kiedy w ogóle możliwe jest orzeczenie separacji. Sąd orzeknie separację, jeżeli w małżeństwie nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.
Innymi słowy separacja jest możliwa w przypadku zerwania wszystkich więzi małżeńskich:
- uczuciowej (uczucie miłości między małżonkami wygasło),
- fizycznej (małżonkowie nie utrzymują kontaktów fizycznych),
- gospodarczej (małżonkowie nie prowadzą wspólnie gospodarstwa domowego).
⚠️ Uwaga! W przypadku rozwodu rozkład pożycia małżeńskiego dodatkowo musi mieć charakter trwały. Musi utrzymać się na tyle długo, iż nie ma już jakichkolwiek perspektyw na ratowanie małżeństwa.
Zobacz także: Jak uzyskać rozwód na pierwszej rozprawie?
Negatywne przesłanki orzeczenia separacji prawnej
Pomimo wystąpienia zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego orzeczenie separacji nie będzie możliwe, jeżeli:
- wskutek separacji miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
- orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
💡 Przykład:
Jeden z małżonków jest nieuleczalnie chory i wymaga stałej opieki. W takiej sytuacji sąd może uznać, że orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Zobacz także: Brak współżycia a wina w rozwodzie
Orzeczenie o separacji – dlaczego warto uzyskać?
Separacja od strony prawnej reguluje sytuację małżonków żyjących w rozłączeniu. Jest to dobre rozwiązanie dla małżonków, którzy nie są zdecydowani na rozwód, zaczęli żyć osobno, jednak w dalszym ciągu dają sobie szansę na naprawę małżeńskiej relacji.
⚖️ Orzeczenie o separacji nie skutkuje formalnym zakończeniem związku małżeńskiego, ale reguluje sytuację prawną małżonków i ich małoletnich dzieci analogicznie jak wyrok rozwodowy.
Skutki prawne orzeczenia separacji małżeńskiej
Orzeczenie separacji niesie za sobą następujące skutki:
- w małżeństwie ustaje ustrój wspólności majątkowej,
- małżonkowie są wyłączeni z dziedziczenia ustawowego,
- wyłączenie domniemania pochodzenia dziecka od męża matki,
- uregulowanie sytuacji małoletnich dzieci – sąd rozstrzygnie o władzy rodzicielskiej, kontaktach i alimentach.
⚠️ Ważne! Separacja nie rozwiązuje małżeństwa. Małżonkowie pozostający w separacji nie mogą zawrzeć nowych małżeństw.
Zobacz także: Najlepsze argumenty do rozwodu
Separacja a wspólność majątkowa małżeńska
Jednym z podstawowych skutków orzeczenia separacji jest ustanie ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Od tego momentu zaczyna obowiązywać rozdzielność majątkowa (chyba, że małżonkowie wcześniej zawarli tzw. intercyzę).
Art. 54 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.
⚠️ Uwaga! Wraz z ustanowieniem rozdzielności majątkowej otwiera się droga do podziału majątku wspólnego, którego małżonkowie dorobili się przed orzeczeniem separacji.
💡 Przykład:
W małżeństwie Anny i Jana Nowak orzeczona została separacja. Jan Nowak po roku od orzeczenia rozwodu zakupił z rocznie zgromadzonych oszczędności nowy samochód. Rok później małżonkowie postanowili dokonać podziału ich majątku wspólnego. Anna Nowak domagała się spłaty połowy wartości nowego samochodu męża. Jej żądanie nie było jednak zasadne, gdyż w momencie nabycia pojazdu panowała rozdzielność majątkowa. Samochód stanowi wyłącznie majątek osobisty męża.
Marlena Słupińska-Strysik
Separacja a spadek po zmarłym małżonku
Separacja niesie za sobą skutki w sferze prawa spadkowego. Małżonkowie pozostający w separacji nie dziedziczą po sobie na podstawie ustawy.
⚠️ Uwaga! Separacja nie wyłącza możliwości powołania małżonka do spadku w testamencie.
💡 Przykład:
W małżeństwie Ewy i Adama Nowak orzeczona została separacja. Po kilku miesiącach od uprawomocnienia się orzeczenia Adam Nowak zmarł. Nie pozostawił po sobie testamentu. Jego żona Ewa Nowak nic nie otrzyma ze spadku. Na skutek separacji została wyłączona z dziedziczenia po mężu.
Zobacz także: Rozwód a separacja. Podobieństwa i różnice
Separacja a domniemanie pochodzenia dziecka
Zgodnie z polskim prawem rodzinnym istnieje domniemanie, że dziecko urodzone w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, pochodzi od męża matki.
Tym samym, nawet jeżeli małżonkowie żyją w rozłączeniu i żona związała się z innym partnerem i urodziła jego dziecko to domniemywa się, że ojcem dziecka jest mąż. Takie domniemanie można obalić jedynie na drodze sądowej.
⚠️ Ważne! Domniemania nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.
💡 Przykład:
Małżonkowie Anna i Marek Kowalscy rozstali się. W ich małżeństwie nie została orzeczona separacja. Nie rozwiedli się. Po prostu żyli w rozłączeniu i każdy z nich zaczął prowadzić własne życie. Anna Kowalska po dwóch latach od rozstania urodziła dziecko swojego nowego partnera. Jednak z uwagi na fakt, iż pozostawała w związku małżeńskim z Markiem Kowalskim i małżonkowie nie mieli orzeczonej separacji – według prawa ojcem dziecka jest Marek Kowalski. Dopiero zaprzeczenie ojcostwa na drodze sądowej umożliwi uregulowanie kwestii ojcostwa.
Zobacz także: Eksmisja małżonka po rozwodzie
Wpływ separacji na sytuację małoletnich dzieci małżonków
Orzeczenie o separacji, tak samo jak wyrok rozwodowy, reguluje kwestie dotyczące małoletnich dzieci. ⚖️ Sąd rozstrzyga o:
- władzy rodzicielskiej nad dziećmi,
- miejscu zamieszkania dziecka,
- alimentach na dzieci,
- sposobie uregulowania kontaktów z rodzicem nie mieszkającym na co dzień z dzieckiem.
Trwa separacja – co dalej?
Separacja jest to czas, w którym małżonkowie mogą zweryfikować, czy ich małżeństwo ma jeszcze szanse na dalsze funkcjonowanie. Z pewnością zaletą separacji jest fakt, iż w przeciwieństwie do rozwodu ma odwracalne skutki. Wystarczy zgodne żądanie małżonków o zniesieniu separacji, aby anulować wszystkie jej skutki i powrócić do życia małżeńskiego.
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu. Specjalista od rozwodów, podziałów majątków i spraw spadkowych. Aplikant III roku aplikacji radcowskiej.
Studia prawnicze ukończyła na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obroniła pracę magisterską na temat bezskuteczności czynności prawnych w prawie upadłościowym. Dodatkowo absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu – ukończyła studia stacjonarne na Wydziale Zarządzenia na kierunku Finanse i rachunkowość biznesu.
Długoletnie, praktyczne doświadczenie w kancelariach prawnych. W czasie trwania studiów wolontariuszka w studenckiej uniwersyteckiej poradni prawnej. Posiada bogate doświadczenie w sprawach rodzinnych oraz spadkowych. Obszerna znajomość literatury i
orzecznictwa w sprawach rodzinnych. Autorka licznych publikacji na temat spraw rodzinnych i spadkowych.
Prywatnie z zamiłowaniem uczy się języka hiszpańskiego, i zaczytuje się w thrillerach.
