Unieważnienie małżeństwa ma szczególny charakter. Małżeństwo unieważnione traktowane jest tak, jakby od samego początku nigdy nie istniało. Stąd też sama instytucja ma bardzo rygorystyczny charakter i może znaleźć zastosowanie tylko w przypadku zaistnienia szczególnych przesłanek. Poniżej opisujemy skutki unieważnienia małżeństwa.
Konsekwencje stwierdzenia nieważności małżeństwa
Unieważnienie małżeństwa ma następujące skutki:
- Powrót do poprzedniego stanu cywilnego (panna/ kawaler),
- Ustanie stosunku powinowactwa czyli więzi prawnorodzinnej z krewnymi małżonka,
- Powrót do nazwiska sprzed małżeństwa.
Są to istotne skutki odróżniające instytucję unieważnienia małżeństwa od rozwodu.
Jeśli potrzebujesz adwokata, skontaktuj się z naszą Kancelarią Adwokacką w Poznaniu!
Różnice w skutkach pomiędzy rozwodem a unieważnieniem małżeństwa cywilnego
⚖️ Po pierwsze na skutek rozwodu nie ma już powrotu do stanu cywilnego sprzed małżeństwa. Otrzymuje się nowy stan cywilny – rozwiedziona/ rozwiedziony.
⚖️ Po drugie na skutek rozwodu nie ustaje stosunek powinowactwa. Więź prawnorodzinna z krewnymi byłego małżonka pozostaje.
⚖️ Po trzecie – powrót do nazwiska sprzed małżeństwa. Co prawda po rozwodzie można powrócić do poprzedniego nazwiska, jednak nie dzieje się to automatycznie. Trzeba złożyć odpowiedni wniosek w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.
Zobacz także: Argumenty do rozwodu
Wspólne dzieci a skutki unieważnienia małżeństwa
W sytuacji, gdy małżonkowie mają wspólne dzieci, do skutków unieważnienia małżeństwa stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie.
⚠️ Pamiętaj! Pomimo unieważnienia małżeństwa dzieci urodzone w czasie jego trwania nadal pochodzą ze związku małżeńskiego.
Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne dzieci to w wyroku unieważniającym małżeństwo sąd orzeknie o:
- Władzy rodzicielskiej nad dziećmi,
- Miejscu zamieszkania dzieci,
- Uregulowaniu kontaktów dzieci z rodzicem wspólnie z nimi niezamieszkującym,
- Alimentach na dzieci.
Tym samym uregulowana zostaje sytuacja prawna dzieci pochodzących z unieważnionego małżeństwa.
Zobacz także: Kiedy można unieważnić małżeństwo?
Wspólny majątek a skutki unieważnienia małżeństwa
Jeżeli w trakcie trwania małżeństwa małżonkowie zgromadzili wspólny majątek to w odniesieniu do wszelkich kwestii majątkowych skutki unieważnienia małżeństwa są tożsame ze skutkami rozwodu.
Oznacza to, że:
- na skutek unieważnienia małżeństwa ustaje wspólność majątkowa małżeńska,
- w wyroku orzekającym unieważnienie małżeństwa sąd na zgodny wniosek małżonków dokona podziału majątku wspólnego.
⚠️ Uwaga! Jeżeli pomiędzy małżonkami istnieje spór co do podziału majątku wspólnego to można dokonać jego podziału w odrębnym postępowaniu.
Zobacz także: Co daje separacja przed rozwodem?
Marlena Słupińska-Strysik
O czym orzeka sąd w wyroku unieważniającym małżeństwo
W przypadku unieważnienia małżeństwa nie orzeka się o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Sąd orzeka o tym, który z małżonków był w złej wierze. Innymi słowy ustala, który z małżonków zawarł małżeństwo mając wiedzę o tym, że zaistniała przeszkoda do jego zawarcia.
Ważne! Zgodnie z art. 21 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
⚠️ Uwaga! Sąd może również stwierdzić, iż oboje małżonkowie zawarli związek małżeński w złej wierze.
💡 Przykład:
Anna i Jan Nowak są małżeństwem. Anna Nowak złożyła pozew o unieważnienie małżeństwa. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że jej mąż ma chorobę psychiczną, o której dowiedziała się dopiero po zawarciu małżeństwa. Jan Nowak przyznał, że już przed ślubem zdiagnozowano u niego chorobę psychiczną. Twierdził jednak, że jego żona miała tego świadomość. Wskazał, że przed ślubem wspólnie mieszkali i już wtedy przyjmował leki, których opakowania zostawiał w widocznych miejscach. Dodatkowo przed ślubem w związku ze swoją chorobą był dwukrotnie hospitalizowany. Anna Nowak była wtedy u niego wielokrotnie w odwiedzinach.
W takiej sytuacji są podstawy do tego, aby sąd ustalił złą wiarę obu małżonków. Oboje małżonkowie wiedzieli o chorobie psychicznej Jana Nowaka i pomimo tego zdecydowali się na zawarcie małżeństwa.
W podobnym stanie faktycznym orzekał Sąd Okręgowy w Krakowie, a następnie na skutek apelacji – ⚖️Sąd Apelacyjny w Krakowie – sygn. akt I ACa 1197/13.
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu. Specjalista od rozwodów, podziałów majątków i spraw spadkowych. Aplikant III roku aplikacji radcowskiej.
Studia prawnicze ukończyła na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obroniła pracę magisterską na temat bezskuteczności czynności prawnych w prawie upadłościowym. Dodatkowo absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu – ukończyła studia stacjonarne na Wydziale Zarządzenia na kierunku Finanse i rachunkowość biznesu.
Długoletnie, praktyczne doświadczenie w kancelariach prawnych. W czasie trwania studiów wolontariuszka w studenckiej uniwersyteckiej poradni prawnej. Posiada bogate doświadczenie w sprawach rodzinnych oraz spadkowych. Obszerna znajomość literatury i
orzecznictwa w sprawach rodzinnych. Autorka licznych publikacji na temat spraw rodzinnych i spadkowych.
Prywatnie z zamiłowaniem uczy się języka hiszpańskiego, i zaczytuje się w thrillerach.
